Tra Từ Điển Đạo Phật

(duyên "sanh" trong 12 duyên) phải nói đủ là “SANH Y”, là của cải, tài sản, vật chất, sự nghiệp, cha mẹ, vợ con, anh em, chị em, thân bằng quyến thuộc, bạn bè, v.v... Do thế, khi tài sản của cải bị mất thì sẽ buồn rầu bịnh khổ và chết, cha mẹ vợ con chết cũng sanh ra buồn rầu, đau khổ phiền lòng.

Sanh là sinh ra, làm ra cho nhiều, sản xuất thêm. Sanh là sanh sống, cuộc sống, đời sống, nương tựa vào để sống, chớ không có nghĩa như sanh đẻ, đản sanh. Con đường đoạn dứt sanh y là xả tình cảm của gia đình, xả của cải, tài sản.

Đoạn dứt duyên sanh là giai đoạn thứ nhất của một vị Tỳ kheo phải tu tập cho bằng được. Chỉ chọn lấy một nghề duy nhất, là nghề ăn xin, nghề hèn hạ nhất trong xã hội. Tu tập và nuôi sống thân mạng bằng nghề này mới giải quyết được bản ngã ác vĩ đại.

Ngày một bữa, đói xin cơm ăn, không xin tiền, khát xin nước uống hoặc xuống suối uống, không có thuốc thang đành chịu, không than thân trách phận, không bỏ cuộc tu hành, y áo rách xin y áo mặc, không có vẫn vui lòng chấp nhận để xả hết mọi pháp thế gian, để thoát ly những vật chất trói buộc làm khổ đau con người.

Đến với đạo Phật là để trở thành người tu sĩ xuất gia thì đời sống vật chất thiếu thốn mọi mặt, còn gì hết. Nếu người nào không có quyết tâm, không thấu rõ đời sống con người là khổ, khổ thật sự thì khó mà chấp nhận đời sống Đạo.

Đoạn dứt sanh y tức là sống đúng đời sống Phạm hạnh, tức là hành trì giới luật nghiêm túc, giới luật nghiêm túc tức là trí tuệ như trong kinh Trường Bộ, đức Phật dạy: “Chỗ nào có giới luật nhất định chỗ ấy có trí tuệ, chỗ nào có trí tuệ nhất định chỗ ấy có giới luật.

.”. Như vậy, đoạn dứt duyên sanh tức là trí tuệ, trí tuệ tức là “minh”. Ở đâu có minh thì ở đó không có vô minh. Nhưng minh ở đây là đời sống phạm hạnh giới luật, đức Phật đã xác định như vậy, chứ không phải do học tập thông suốt Tam Tạng Thánh Điển là minh.

Minh ở đây, không phải là trí tuệ Tam Minh. Minh ở đây là tri kiến và giới luật. Tri kiến ở đâu thì giới luật ở đó, giới luật ở đâu thì tri kiến ở đó. Giới luật làm thanh tịnh tri kiến, tri kiến làm thanh tịnh giới luật.

Sanh y ở trong lòng chứ không riêng gì sanh y là những vật chất bên ngoài.